અમદાવાદ : ગુજરાત સ્થિત ડાંગ જિલ્લો રામાયણ કાળમાં દંડકારણ્ય પ્રદેશ તરીકે ઓળખાતો હતો. ડાંગ જિલ્લાના આદિવાસીઓની હમેશા એવી માન્યતા ધરાવે છે કે ભગવાન રામ વનવાસ દરમિયાન પંચવટી તરફ જતી વખતે ડાંગ પ્રદેશમાંથી પસાર થયા હતા. એક એવી પણ માન્યતા છે કે ડાંગ જિલ્લાના સુબિર પાસે ભગવાન રામ અને લક્ષ્મણને શબરી માતાએ બોર ખવડાવ્યા હતા. આજે આ સ્થળ શબરી ધામ નામથી ઓળખાય છે. ડાંગના જંગલોની સફરની સાથે આ ધાર્મિક સ્થળની મુલાકાત પણ લઈ શકાય છે.

શબરી ધામથી લગભગ 7 કિમી દૂર પૂર્ણા નદી પર સ્થિત પંપા સરોવર છે. આ જ સ્થળે માતંગ ઋષિનો આશ્રમ હતો. ડાંગ જિલ્લાના આદિવાસીઓની સૌથી પ્રબળ માન્યતા એવી પણ છે કે ડાંગ જિલ્લાના અંજની પર્વતમાં આવેલી અંજની ગુફામાં જ હનુમાનજીનો જન્મ થયો હતો. કહેવાય છે કે અંજની માતાએ અંજની પર્વત પર જ કઠોર તપસ્યા કરી હતી અને તેમને તેના ફળસ્વરૂપ પુત્રરત્ન હનુમાનજી પ્રાપ્ત થયા હતા.

ડાંગ જિલ્લાના લોકો હનુમાનજીના ભક્ત છે. અંજની પર્વતની તળેટીમાં અંજનકુંડ ગામ વસેલું છે. અહીં હનુમાનજીની પૂજા વિધી પણ અનોખી છે. ભક્તો જમીન પર ઊભા રહી સિંદુર અંજની પર્વત તરફ ઉડાડી દે છે. એવી માન્યતા છે કે સિંદુર ઉડે અંજની પર્વતની ટોચ સુધી પહોંચે છે અને કોઈને શનિની પનોતી છે તો આનાથી તેને શનિના કોપમાંથી મુક્તિ મળે છે.

અંજની પર્વત પર આજેપણ ભરપુર માત્રામાં દુર્લભ વનસ્પતિઓ અને જડીબુટ્ટીઓ છે. અન્ય એક રસપ્રદ બાબત એ છે કે અહીંના લોકોના નામો મહદઅંશે રામાયણના પાત્રો પરથી જ રાખવામાં આવે છે. જેમકે રામ, લક્ષ્મણ, ભરત, શત્રુઘ્ન, સીતા, જાનકી વગેરે.

JD/DT